De kustlijn was in de Middeleeuwen steeds aan verandering onderhevig. Door bedijking werd de kustlijn langzamerhand gefixeerd. De kaart toont de belangrijkste dijken die in 1350 reeds gerealiseerd waren. Er ging echter ook weer land verloren. Landwinst en landverlies wisselden elkaar voortdurend af in West-Nederland. In het hoge deel van Nederland breidde het cultuurland zich langzaam uit. De hoeveelheid woeste grond en bosgebied wisselde sterk in de verschillende delen van het land.

bron: Atlas van Nederland, deel 2: Bewoningsgeschiedenis, 1984