Mobiel GIS: configuraties, mogelijkheden en beperkingen

samenvatting

R. Lemmens

R. Lemmens, ITC, Afd. Geoinformatica SITACS, Postbus 6, 7500 AA Enschede , [t] 053-4874050, [e] Lemmens@itc.nl.

Het concept van mobiel GIS kan worden gezien als een 'client/server' systeem, waarbij de 'client' bestaat uit een mobiel computersysteem dat kaartgegevens uitwisselt met een, op kantoor geplaatste, 'dataserver'. Deze communicatie loopt over het algemeen via een applicatieserver, die de gegevensstroom van diverse gebruikers reguleert. In een aantal gevallen worden ook locatiegegevens door middel van bijvoorbeeld GPS gecombineerd met de kaartgegevens op kantoor of in het terrein. Men spreekt dan van 'Location Based Services' (LBS).

De gegevensuitwisseling tussen mobiel systeem en kantoorsysteem kan op twee manieren plaatsvinden, namelijk:
-op kantoor via een vaste verbinding; (voordat en nadat de mobiele computer in het terrein is);
-via een draadloze verbinding.

Toepassingen kunnen variëren van thematische gegevensinwinning t.b.v. actualisatie van ruimtelijke gegevensbestanden tot 'fleet management' toepassingen, bijvoorbeeld bij de politie en brandweer. Hierbij wordt naast het on-line opvragen van gegevens ook gebruik gemaakt van de navigatiemogelijkheden van het systeem.

Afhankelijk van de toepassing kan een mobiel systeem variëren van een mobiele telefoon tot een laptop computer. Sterk in opkomst zijn de 'Portable Digital Assistants' (PDA's) met ingebouwde GPS-ontvangers en/of telecomverbinding. De kracht van het client/server-systeem hangt vooral af van de mogelijkheden van de mobiele computer:
-functionaliteit hardware en software en rekenkracht;
-mogelijkheden gebruikersinterface;
-opslagcapaciteit;
-batterijvermogen.

Verder worden de mogelijkheden bepaald door de wijze waarop de server applicatie is geïntegreerd met de mobiele functionaliteit en in het geval van telecomtoepassingen, de bandbreedte van de draadloze verbinding. Deze laatste vormt nog een van de grootste beperkingen in het uitwisselen van de vaak geheugenvretende ruimtelijke gegevens. Daardoor is een efficiënte keuze van welke gegevens worden verzonden noodzakelijk.

Een grote rol bij de functionaliteit speelt de mogelijkheid om ter plekke de actuele positie op de mobiele kaart te zetten met behulp van GPS of door middel van positiebepaling met telecomzenders. Een punt van aandacht vormt de afstemming tussen de coördinaatsystemen van kaart en plaatsbepalingssysteem.

In de nabije toekomst zal verder moeten worden gewerkt aan effectieve gebruikersinterfaces, die in staat zijn de ruimtelijke informatie op kleine beeldschermen te tonen en invoer via pen en toetsenbord vergemakkelijken. Geografische toepassingen vragen nogal wat van de kleine computer en responsietijden laten in veel gevallen nog te wensen over. De ontwikkeling van hardwarecapaciteit en telecomtechnieken gaat echter snel en daarom is mobiel GIS een veelbelovende versterking van bestaande kantoorssytemen in het veld.